Asrın felaketi olarak tanımlanan Kahramanmaraş merkezli 10 ilimizi etkileyen deprem sonrası Türkiye’de bina güvenliği tekrar gündem oldu. Geride çok ağır yıkımlar bırakan felaketin ardından ‘güvenli bina’ kavramının yeniden dikkat çektiğini söyleyen İnşaat Mühendisi Murat Alper Özer yapı güçlendirme ve alınabilecek önlemlere ilişkin sorularımıza yanıt verdi.
Bir binayı değerlendirirken öncelikle ne dikkatiniz çekiyor?
İnşaat Mühendisi Murat Alper Özer: “Bina konusunda öncelikle önemli olan doğru zemindir. Aslında kurallara uyduğumuz sürece her zemine yapı yapılabilir. Yapım öncesi mutlaka zemin etüdü yapılmış olmalıdır. Zemin yapısının zayıf olduğu yerlerde inşaat yüklerinin sağlam zeminle buluşmasını sağlayan sistem fore kazık uygulaması yapılmış olmalıdır. Sağlam bina inşa etmenin çok açık ve anlaşılır kuralları vardır. Bu kurallara uyulduğu sürece yapılarımız depreme dayanıklı hale gelir. Bina inşa ederken mutlaka su yalıtımı da yapılmalı. Su yalıtımı drenaj levhası dediğimiz bir sisteme dayanmaktadır. Bu sayede su duvara iletilmeden dışarıya atılacaktır. Zaman içinde beton yapılar suyu içine alarak demirin çürümesine sebep oldukları için bu durum depremde büyük bir risk oluşturacaktır”.
Doğru inşaat firması nasıl bulunur?
Özer: “‘Binalarımızı dönüştürmeye karar verdiğimizde doğru inşaat firmasını nasıl buluruz’ sorusu oldukça önemli. Bu konuda ilk tavsiyem firmanın daha önceki yaptığı projelerin dikkatle incelenmesidir. Bunun yanı sıra çalışılacak olan inşaat firmasının teknik ekibinin de araştırılması gerekiyor. Mühendisler, mimarlar ve diğer çalışanların gerçekten alanlarında ehil kişiler olmaları kadar bir takım halinde çalışabiliyor olmaları da önem arz ediyor”.
Depremde pek çok bina kolonlarının kesilmiş olmasından ötürü yıkıldı. Binamızın altında bir işyeri varsa kolon kesilip kesilmediğini nasıl anlarız?
Özer: “Şu anda 2018 yılında yürürlüğe girmiş deprem yönetmenliği uygulanıyor. Bu yönetmeliğe göre bir binanın taşıyıcı herhangi bir elemanının kesilmesi mümkün değildir. Ancak eğitimi olmayan biri binaya bakarak kolonlar üzerinde yapılmış bir tahrifatı fark edemeyebilir. Bir binanın gerçekten güvenli olup olmadığını öğrenmek isteyenler bağlı bulundukları belediyelere başvurarak, uzman bir ekip tarafından test yapılması ile durumu öğrenilebilirler. Bu testlerden sonra binanın depremde ne kadar hasar alacağını tahmin edebiliriz. Bu sonuçlardan sonra bina yıkılmadan da güçlendirilebilir. Ancak güçlendirme işçilik olarak daha zor ve maliyetlidir. Bu nedenle çoğu kez yıkıp yapmanın daha doğru bir karar olduğu düşünülmektedir”
Sismik izolatör nedir? Her yapıya uygulanabilir mi?
Özer: “Bodrum katı olan her binaya sismik izolatör uygulanabilir. Depremde bir süspansiyon görevi görerek binanın deprem dalgalarından etkilenme gücünü hafifletmektedir. Maliyetli bir sistemdir ama depremde hayat kurtarıcıdır. Kurallara uyulduğu sürece uygulandığı yapılar sağlam olur. Bu biraz vicdanla da ilgilidir. Sağlam binalarda oturmak hepimizin hakkı”.
Muhabir: Gülten Sancaktutan
